Sipahiler Kimdir ?

SİPAHİ; Osmanlı ordusunda atlı bir asker sınıfı îdi. Sipahiler ordunun yanlarını korurlar, akıncılık, karakolculuk yaparlar, yaya askerleri korurlar, gereğinde de hücuma geçerlerdi.

Sipahilik I. Murat zamanında, o çağın büyük komutanlarından Timurtaş Paşa’nın tavsiyesiyle kuruldu. Atlılar önce 2 bölüktü. Bu bölüklerden birine «sipahi», ötekine «silâhtar» adı verilirdi. Sonra bölükler 6’ya çıkarıldı. Atlıların hepsine birden «Altı Bölük Halkı», «Bölük Halkı», daha sonraları ise yalnızca «Sipahi» denildi. Sipahiler, kırmızı bayrak kullandıkları için bunlara «Kırınızı Bayrak Bölüğü» adı da verilirdi.

Sipahiler ikiye ayrılmıştı:
1) Kapıkulu,
2) Tımarlı (Topraklı) Sipahiler.

Kapıkulu Sipahileri
— Yeniçeri Ocağı gibi doğrudan doğruya Saraya bağlı süvarilerdir. Yeniçeri Ocağına bağlı sayılan bu sipahiler, çıkardıkları sayısız isyanlarla, karışıklıklar ile Osmanlı tarihinde önemli bir yer tutarlar. Bunlara «Dergâh-ı âli Sipahileri» de denirdi. Devşirmelerden toplanırlar, altı bölükte yetiştirilirlerdi. Bu bölüklerin ayrı adları ve bayrakları vardı. Sipahi bölüklerinin «Baş kâhya», «Kâhya Yeri», «Başçavuş» ve «Baş Bölükbaş» adı verilen dört büyük subayı vardı. Bu altı bölüğün komutanına «Sipahi Ağası» denirdi. Bu komutan, savaş sırasında, ordunun baş sancağını taşırdı.

Sipahiler, Yeniçerilerin aksine, evlenebilirlerdi. Oğullarına «Veledeş» denir, delikanlı çağına gelince bölüklere alınırlardı.

Tımarlı Sipahiler 
— Sınır boylarında bekleyen askerlerin çocuklarından, ya da savaşlarda yararlık gösterenlerden seçilirdi. Sayıları Kapıkulu Sipahilerinin kat kat üstündeydi.
Devletten maaş almazlar, buna karşılık kendilerine 1.000 akçeden 19.999 akçeye kadar geliri olan topraklar verilirdi. Tımarlı Sipahiler bu toprakta çiftçilik yapanlardan vergileri toplar, bununlâ at, silâh vs. gibi masraflarını karşılar, kendileri de geçinirlerdi.

Tımarlı Sipahiler her sancakta bölüklere ayrılmışlardı. Her bölüğün «Subaşı», «Bayraktar», «Çavuş» denilen subayları vardı. On bölük bir Alay Beyi’nin komutasında bulunurdu.


Osmanlılar’ın kazandığı zaferlerde, bu Tımarlı Sipahiler’in payı çok büyüktür. Çoğunluğu «devşirme», yani Türk olmayanlardan kurulan Yeniçeri Ocağı ile Kapıkulu Sipahileri’ne karşılık Tımarlı Sipahiler Türk’tü, bunlar yerli ordunun kaynağı sayılırlardı. Sonradan tımarların memleket çocuklarına değil ele padişahın, paşaların adamlarına bol keseden dağıtılması, bu yerli ordu kaynağını bozdu. Sipahiler, uğradıkları haksızlık karşısında bozguncu, devlete kafa tutucu oldular. Anadolu’da yer yer başgösteren isyanları, kargaşalıkları çıkaranlar, ya tımarları ellerinden alınan sipahiler, ya da bunların çocuklarıydı. XIX. yüzyıl başlarında Kapıkulu Sipahileri gibi Tımarlı Sipahiler de tam çöküntü halinde bulunuyorlardı.