XVIII. Yüzyıl Islahatları Kronolojisi

XVIII. Yüzyıl Islahatlarının Genel Niteliği

XVIII. Yüzyıl ıslahatlarında Osmanlı Devlet adamları, gerilemenin nedenlerini araştırıp, bunlara çareler bulma yoluna gitti.

Bu yüzyıl ıslahatları, XVII. yüzyıl ıslahatlarına göre daha köklü, sonuç bakımından daha olumludur.

Yapılan ıslahatlarda, ilk defa neden-sonuç ilişkisi kuruldu.

XVIII. yüzyıl ıslahatarı, daha öncekilerde olduğu gibi kişilerle sabit kalmayıp devlet politikası haline getirildi.

Avrupa'nın teknik ve askeri üstünlüğü kabul edildi.

Yapılan ıslahatlar genelde, askeri alana yönelikti.

XVII. yüzyılın aksine Batı'daki gelişmelerden yararlanıldı.

Lale Devri Islahatları (1718-1730)

Lale Devri; 1718'de imzalanan Pasarofça Antlaşması ile başlayan ve 1730'da çıkan Patrona Halil İsyanı ile son bulan dönemin adıdır.

Lale Devri ıslahatlarının en önemlisi, 1727 yılında Osmanlı Devleti'nde kullanılmaya başlanan matbaadır.

Matbaanın kullanılmaya başlamasından sonra, Üsküdar'da Dar-üt Tıbat-ül Amire adıyla devlet matbaası kuruldu.

Çeşitli semtlerde kütüphaneler, Yalova'da kağıt imalathanesi açıldı.

Avrupa'yı yakından tanımak amacıyla Avrupa'ya ilk elçiler bu dönemde gönderildi.

Kumaş imalathaneleri açıldı.

Yeniçeri Ocağı'ndan Tulumbacı Ocağı adıyla ilk defa bir itfaiye bölüğü kuruldu.

Çiçek aşısı ilk kez kullanıldı.

Patrona Halil İsyanı

Lale Devri'nde yapılan ıslahatlar, ulemanın ve yeniçerilerin çıkarlarına ters düşmüştü.

Lale Devri ile birlikte artan lüks yaşantı, halkın tepkisine yol açmıştı.

Sadrazam Damat İbrahim Paşa, İran seferine gitmek istememişti.

Patrona Halil ve Muslu Beşe ismindeki iki Arnavut önderliğindeki bir grup 1730'da isyanı başlattılar.

Vergilerden şikayetçi halk ve İran Seferi'ne katılmak istemeyen yeniçeriler de isyana katıldı.

Saraya giden asiler, padişah III. Ahmet'ten Damat İbrahim Paşa'nın kafasını istediler.

Sadrazam kendilerine teslim edilince onu idam ettiler.

Asiler, padişah III. Ahmet'i tahttan indirerek yerine I. Mahmut'u geçirdiler.

Patrona Halil İsyanı ile Lale Devri sona erdi.

I. Mahmut Dönemi Islahatları

Yabancı uzmanlardan yararlanarak askeri alanda ıslahatlar yaptı.

Aslen Fransız olan Humabaracı Ahmet Paşa'nın yardımıyla Osmanlı ordusunun Topçu ve Humbaracı sınıflarında düzeltme yaptı.

Humbaracı Ahmet Paşa orduyu, takım, bölük, tabur ve alay gibi birimlere ayırdı.

Subay yetiştirmek amacıyla ilk defa Kara Mühendishanesi açıldı.

III. Mustafa Dönemi Islahatları

İlk önce maliyeye düzen verdi. Lüzumsuz devlet masraflarını keserek hazineyi rahatlattı.

Sadrazam Koca Ragıp Paşa'nın tavsiyesi üzerine, Topçu Ocağı'nın başına Baron de Tot isminde bir Macar getirildi.

Baron de Tot, topçu ocağı ve tophaneyi düzenledi.

Osmanlı ordusunda sürat topçuları ismiyle yeni bir sınıf oluşturdu.

III. Mustafa, maliyeyi düzletmek için "Esham-ı Tahvilat" ismiyle borçlanma senetleri çıkardı.

Deniz Mühendishanesi açıldı.

I. Abdulhamit Dönemi Islahatları

Sadrazam Halil Hamid Paşa'nın yardımları ile orduda ıslahatlar yaptı.

Topçu, humbaracı ve lağımcı ocaklarında yeni düzenlemeler yapıldı.

Yeniçeri sayımı yapılarak ulufe sahteciliği önlenmek istendi.

1773 yılında Mühendishane-i Bahr-i Hümayun açıldı.

III. Selim Dönemi Islahatları

Dönemin ünlü devlet adamlarına yapılacak ıslahatlar konusunda rapor hazırlattı.

Ordu ve maliye işlerine öncelik vererek ıslahatlara başladı.

Yeniçeri Ocağı'na el sürmeden Nizam-ı Cedid Ocağı'nı kurdu.

1795 yılında Mühendishane-i Berr-i Hümayun açıldı.

Nizam-ı Cedid ordusunun masraflarını karşılamak amacıyla İrad-ı Cedid hazinesi oluşturuldu.

Avrupa'ya sürekli elçiler gönderildi.

Nizam-ı Cedid ıslahatlarına karşı olanlar, Yeniçerilerin de desteğini alarak, 1807 yılında Kabakçı Mustafa İsyanı'nı çıkardılar.