Köprülü Mehmet Paşa; Osmanli sadrazamıdır (Amasya/Köprü
1575-Edirne 1661).
Tımarlı sipahi olarak devlet hizmetine başladı, saray hizmetine
girdi. 1623’te hassa aşçılan arasındayken geçimsizliği yüzünden İstanbul’dan
uzaklaştırıldı ve Köprü kasabasında oturmak zorunda bırakıldı (1634). Daha sonra
İstanbul’a döndü ve rikab-ı hümayun kapıcıbaşısı ve mirahurluk görevlerinde
bulundu. 1644’te iki tuğlu vezir rütbesiyle Trabzon Valiliği’ne
gönderildi.
Padişah IV. Mehmet‘in yaşının küçüklüğü nedeniyle sık sık
sadrazam değişikliği olmakta, dolayısıyla devlet işleri kötüye gitmekteydi.
Turhan Valide Sultan‘ın isteği üzerine 1656’da sadrazamlığa getirildi. Osmanlı
tarihinde ilk kez koşullu olarak sadarati kabul eden paşa, yazacağı telhislerin
kesinlikle kabul edilmesini, her rütbedeki atama ve görevden atmada yetkili
olmasını, kendi bilgisinin dışında, herhangi bir vezir ya da devlet ileri
geleninin düşüncesinin kabul edilmemesini ve kendisine karşı olanların sözüne
inanılmamasını istedi. Valide Sultan, bu istekleri kabul etti. İlk iş olarak
Venedik ile süren savaşı sona erdirmek oldu. Çanakkale Boğazı’nı abluka altına
almış olan Venedik Donanması, buradan uzaklaştırıldı.
1658’de de Erdel Seferi’ne çıktı. Buradaki ayaklanmayı bastırdı.
Anadolu’ya dönerek Celali Ayaklanmalarına son verdi. Sadrazamlığı boyunca hep
sertlikten yana oldu. Bu sert yönetim özellikle Anadoludaki ayaklanmaların önünü
aldı, ancak bu arada birçok suçsuz kimse de öldürüldü. Mısır’daki sorunlara
şiddetle karşı koydu. 1659’da padişahla birlikte Bursa gezisi sırasında
İstanbul’da bırakılan sadaret kaymakamı İsmail Paşa’ya, Üsküdar’dan Arabistan’a
kadar uzanan yolları denetlettirdi ve ayaklanmalara katılanların tümünü
cezalandırdı. 1660 kışını, padişahla birlikte Edirne’de geçirdi ve burada öldü
(31 Ekim 1661). Bu sırada Şam’da bulunan oğlu Fazıl Ahmet Paşa, İstanbul’a
çağrıldı. Cenazesi İstanbul’a getirildi ve Çemberlitaş’taki kendi darülhadisinin
avlusundaki türbesine gömüldü.
Köprülü Mehmet Paşa, devletin karışıklıklar içinde bulunduğu bir
sırada, beş yıl sadrazamlık mevkiinde bulunarak devleti iyiye yöneltmeyi
başardı. Zalimlikle ve kan dökücülükle suçlanmasına karşın, sert tutumu iyi
sonuçlar verdi. Devlet bir yerde eski güçlü dönemine yeniden kavuştu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder